Nezaket ve görgü kuralları, bireyin, çok erken yaşlarda öğrenmeye başladığı ve yaşamının her aşamasında da öğrenmeye devam ettiği, bir eğitim sürecinin sonucunda edindiği kazanımlardır. Bu kazanımlar, bireye belli durumlarda nasıl davranacağını, neyi, nasıl söyleyeceğini, ne yapacağını, nelerden kaçınacağını gösterir. Bireyin bu kuralları öğrenebilmesi / benimsemesi ve günlük yaşamında kullanması ancak çok erken yaşlarda eğitilmesiyle mümkün olabilir. Bunları öğrenerek büyüyen çocuk, içinde bulunduğu / yaşadığı sosyal ortamdan daha çabuk onay alır ve kabul görür.
"Her birey davranışlarıyla hem topluma, hem de yakın çevresindekilere örnektir" sözünü çok severim. Evrensel olarak nezaket ve görgü kuralları toplumların saygı, ahlak, adalet, nezaket anlayışlarını da yansıtır.
Sahip olduğumuz çocuklarımızı iyi yetiştirmek için, sadece karınlarını doyurmak, ihtiyaçlarını karşılamak yeterli değildir. Toplumda, ev içinde, okulda uyması gereken kuralları, insanlara nasıl davranması gerektiğini öğretmek de en büyük görevlerimizdendir.
Lütfen, teşekkür ederim, özür dilerim gibi kelimelerin kullanımını sadece kural olarak değil, karşısındakine önem ve değer verdiğinin göstergesi olduğunu öğreterek bu eğitime başlamakta fayda var. Tabii böyle bir konuda çocuklar sözcüklerden çok ebeveynlerinden gördükleri davranışları dikkate alacaklardır. Unutulmaması gerekir ki, taklit etkili öğrenme yollarından biridir.
Hepimizin bildiği gibi ebeveynler, çocuk için ayna gibidir. Çocuklar,
ebeveynlerinden gördükleriyle şekillenir. ‘O daha çocuk, anlamaz.’ diyerek
yanında sergilenen olumsuz tutum ve davranışlar, söylenen kaba ve nezaketsiz
ifadeler, çocuğun da olumsuz tutum ve davranışlar edinmesine ve onun da kaba ve
nezaketsiz ifadeler kullanmasına neden olacaktır.
Anne-babanın söyledikleri ile yaptıkları
birbirlerini tutmuyorsa, çocuğun davranışlarıyla söyledikleri de çoğu zaman
birbirini tutmayacak ve çocuk, ebeveynine güvenmeyecektir. Çocuklar, diğer
yollardan çok anne-babalarının ve yakın çevresinin değerlerini, tavırlarını,
tepkilerini ve davranışlarını gözleyerek öğrenir, onları taklit ederek
yaptıklarını içselleştirir.
Görgü ve nezaket kurallarını bilen, uygulayan ebeveynler arasında yetişen çocuk bu kuralları daha kolay öğrenecek fazladan hiçbir çaba harcamaya gerek kalmayacaktır. Bu yüzden çocuklarda gördüğümüz kaba davranışların sebeplerini önce kendimizde aramalıyız.
Çok zorlamak veya kurallara uymadı, uygulamadı diye çocukları rencide etmek, utandırmak doğru değildir. Biz gerektiği gibi davrandığımız sürece çocuklar da bu düzene zamanla alışacak ve uygulamaya başlayacaktır. Burada benim en önemsediğim şey İLETİŞİM. Her davranışın sebebini çocuğa açıklamak, anlatmak yani çocukla sürekli iletişim halinde olmak birçok konunun çözülmesine katkı sağlayacaktır.
Her insanın zaman zaman hata yapabileceği, ancak
yapılan hatadan sonra mutlaka özür dilenmesi gerektiği anlatılmalı.
Birisi ile konuşurken
başka şeylerle ilgilenmemesi gerektiği -aynı şeyin kendisine yapıldığında neler
hissedeceği konusunda konuşulmalı ve onu dinlemesi gerektiği, ayrıca iki kişi
konuşurken araya girilmemesi gerektiği de anlatılmalıdır.
Görgü ve nezaket kuralları bu kadarla da bitmiyor;
İzin istemesi gerektiğini,
Başkalarının düşünceleri ve dış görünüşüyle dalga geçmemeyi,
Nasılsın gibi sorular yöneltildiğinde cevap vermeyi,
Argo ve küfür kelimelerinin yanlış olduğunu,
Yardım istediğinde yardım etmeyi,
Empati kurmayı ve
Sofra kurallarına uyması gerektiğini öğretin.
Tabii hepsinden önce siz çocuklara saygı duymayı ve onların da sizler gibi birey olduğunu öğrenin.
Çocuk yetiştirirken, bu toplumun psikolojik anlamda da sağlıklı evlatlara çok ihtiyacı olduğu gerçeğini unutmamanız dileğiyle,
Sevgiler,
Gülşah ÖNEN
